Sunday, September 11, 2011

Kawin don gulu gulu

Osorou ku di laid okoro oku poh, insaru oku igitan di tama ku moi pamaramai kawin. Kawin di laid nopo nga misuai kopio mantad kawin baino tu di laid nopo oinsanan nopo di tulun rumikot nga surungan dot taakanon, okon ko sompori-pori sumouk (layan diri) miagal baino. Surungan ka nopo nga 'berhidang' ka Malayu. Sumuang tulun-tulun hiri'd walai, mirikau nondo hiri'd sirang mogitoning-toning. Koubasanan nopo nga mirikau poinsondih limput. Songira oponu tulun hiri'd toning limput, haro nondo mindikau hiri tanga sirang. Pipiro tulun nokosilih do 'pelayan' mongoi nondo ponurung taakanon kumaa dit tulun-tulun songirikau ...

Koubasanan nopo kawin di laid nga haro noh ongo duo ko tolu rinapa. Iso nopo nga bihun sup manuk, koduo nopo nga daging 'kicap'. Takano nopo nga linopot dot roun doringin toi ko mangaung. Oinsanan nopo tulun nga tikidan dot iso tompurung tokoro dot posuangan mi sup ... pisouk souk iri sup mantad balanga tagayo om potikidon nondo kumaa oinsanan iri poinrikau.

Haro nogi woig toomis potikidon, koubasanan nopo nga woig 'milu' dit anaaing, om nogi 'urin'.

Kaakan nopo nondo ngawi tulun nga tikidan nondo ruti .... haro ourod, haro abasagi om haro nogi susuai. Koubasanan ku nopo manganu nga iri ruti ourod tu oomis gia.

Aiso nodi kawin miagal di dondo. Haro duo kawin di wawagu nongoi ku (hiri'd suok kampung), pinoposurung dot takano linopot linangatan dot guol miampai dot takano koubasan. Aramai tomod kopurimanan ku tu lalaid oku noh amu kaakan miagal dih maso kawin nga iri po tu rinapa-rinapa nopo dau nga kogumuan dot rinapa 'moden'. Haro pinoposurung rinapa roun mundok nga okuri tomod pinoilih, amu oku nabangat minoi pangakan.

Siumbal oku daa kagu mongoi kawin miagal di laid tu 'traditional' kopio taakanon.

Wednesday, April 6, 2011

Tulun Gulu Gulu

Miloh oku nopo daa popoguli timpu nga gumuli oku daa maso di laid poh. Siintong om siiloh oku daa poingkukuro kopio kawaya-wayaon dot tulun di laid. Siintong oku daa poingkuro koposion diolo, poingkuro yolo morobuat, nunu akanon, nunu pagansakan, nunu tayam tayam, nunu rasuk, om suai ngai.

Osorou ku taki om todu (tina) ku di laid hilo kampung diolo. Monsu nopo nga hiri'd kubong, pointoruk do sosogohon. Iri nopo sosogohon nga winonsoi mantad poring. Haro nogi poring pianan dot woig tinumon toi ko onsokon. Mogonsok taakanon nopo nga mamakai dot dompuran rinokitan dot siduon. Asadap tomod pogogonsok di todu ku di laid, osorou ku dot insan minogonsok yau dot manuk ... linanggang tomod aiso tumau dot pomoguring. Susuai kaakanon nga asadap tomod mah. Rapawon nopo nga logubon nopo do waig, kuaan dot tusi om samaian noh dot kinoring palanuk. Asadap tomod kaakanan.

Di laid nopo nga ingkuri oku koongoi hilo kampung taki ku sabab osodu tomod gia koiyonon diolo om minog dot mamanau gakod moi hilo tu aiso poh jalan raya maso dii. Om sabab dot okoro oku poh maso di, ingkuri oku pabanaron moi tanud muli hilo kampung taki ku tu amu katampas mamanau osodu kaa tapa ku. Koiyonon nopo taki om todu ku di laid nga poilusok tomod hilooo tanga kopuruan. Dondo, haro nodi jalan raya mongoi hilo nga kuroyon pooh, amu noh di hino todu ku. Taki ku nopo nga poimpasi poh kasari dondo nga pointoning nodi yau walai dahai tu nokolohing tomod noh yau, minog dot haro tulun miintong dau tikid tadau.

Nung kaa dondo, poinsuai-suai nodi koposion. Di laid, apasih po kasari aiso pia tusin. Parai tonomon sondiri, rapawon nopo nga kotuon nopo mantad gouton, samai - sada, palanuk, manuk, karabau om nunu nopo - nga gomiton nopo sondiri amu tagal dot tusin. Amu oku koilo di laid poingkuro yolo kaanu tusi om gula nga sinoritaan oku di laid dot haro ih tomu di laid nga amu yolo mamakai dot tusin tu pogiolon-olonon nopo kaka. Kinoring palanuk toi ko roun dot sigup, kupi om nunu nopo nga poolonon dot tusi, tikan masin, gula om nunu nopo ih aiso ...

Langadon oku daa koposion di laid nga nung baino, nokoundalih noh koposion ...

Tuesday, April 5, 2011

Sayang Kinabalu - Bamboo Orchestra

Osiok mokinongou tuunion diti. Tuunion do winonsoi mantad poring. Haro sompoton, tagung, suling, gitar .. om pipiro nogi suai ngawi amu ku otutunan.

Olumis kopio tangaanak popouni ti tuunion. Om nogi ilo manari ... aramai tomod.

Siuli Oku!!~

Siuli oku kampung ku !! ...

Lalaid oku noh hiti pomogunan tulun suai tih. Mantad poh di toun 2002 gisom dondo ...

Koubasanan nopo nga muli oku hilo kampung ku insan dot sontoun. Tohuri nopo kinoulion ku nga di bulan lima di toun, suti ku tolu minggu maso di, mantad piintangaan bulan lima gisom koimpunon dot bulan anam.

Toun baino muli oku kaagu tih bulan lima. Noboli kuno ngai tiket penerbangan ku. Sumuti oku mantad 23hb Mei gisom 13hb Jun.

Harap-harapon ku haro karamaian hilo kampung ku maso koulion ku. Lalaid oku noh amu nakaamung karamaian hilo kampung. Di toun nopo nga amu oku nokokosup dot karamaian Tadau Kaamatan. Baino, aharap oku dot kokosup Tadau Kaamatan.

Ogumu hontolon ku korikot hilo'd walai. Koiso, rumuba tapa tama om koompinaian ku. Koduo, taakanon. Bosou. Pinongian. Touaa-uaa. Tongo rapawon don kampung. Napaasan oku taakanon hiti pomogunan suai. Monsiling. Hahahaha .. mamarambot. Mompukot. Mampana. Moginsada. Monondot tinondukan/bombon. Mindahu ... hehehehe. Nunu nopo nga mangan ku ngai buato ... aramai kopurimanan dot morobuat dondo, amu miagal di laid tu gobulan tomod oku hahaha ... Om nogi suai nopo ... mimpanau, moi lawat dot koompinaian.

Aharap oku koboli oku kamera ti amu poh kouli hilo kampung. Onuon ku ogumu gambar hilo kampung, gambar taakanon, gambar gouton, gambar tongo tombolog, manuk, karabau ... sada ... nunu nopo. Kiihoi aramai tihh!! Hahahaha ...

Haro digital camera ku di gulu nga pinoboli ku tulun suai. Amu oku naantakan dot kualiti gambar di kamera. Amu songkuro osonong. Ogumu po daa tusin nga momoli oku daa DSLR tu obuli kopio.

Langadon tomod oku kampung ku ... hehehehe.

Monday, April 4, 2011

Tinggur Bulawan - Adi (Sakril Sidik)

Haro sinding olumis norongou ku .. laid noh tomod pirongou-rongou ku hilo Youtube om Radio nga amu oku insan monisid dot lirik dau.

Ngaran nopo ti sinding nga 'Tinggur Bulawan', linonsoi di Adi atau ngaran otopot nopo dau nga Sakril Sidik (amu oku noh asala).


Lirik nopo dau nga numaan ku wonsoyo sondiri mantad pinokinongou ku, tu aiso lirik numaan ku umbalai minogihum hilo Google.

Timpak oku lo’d tuod-tuod
Ko impa ku mitatabang
Intutunai ku e adi ku
Ki timbok tinggur bulawan

Momorilik i’d tidong-tidong
Mitatabang kanou koinsanai
Insikitai ku ti norilik
Pamalangga dahai tasakan

Chorus:
Silau-silau lo tadau
Mongiduang di ti arai ku
Kada kou riou arai
Inggaa o’ maan ya sondihon

Surut-surut kou no arai
Surut no om intua kou noh
Oonsi-oonsi kou noh uaa
Oonsi kou ti ginawayaan

Translation:
Timpak - to stand on or to sit on a thing which could be a stone, a stump etc, normally to elevate/lift/position him/herself for wider view of the surrounding, or just to get higher (level) from the others ... oku - 'me', l'od - 'at' or 'there' ... or 'on' ..., tuod-tuod - 'stump' ... So, 'Timpak oku lo'd tuod-tuod' means 'I stand on a stump' ...

Ko impa - I look upon, ku - me, mitatabang - community mutual aid/ similar with 'gotong-royong' ... I look upon a community mutual aid, err ... *is this correct?

Intutunai - I recognize, adi - sister, 'adi' could also means brother, but in this case, it's sister ...so .. I recognize my sister ...

Ki timbok tinggur bulawan - Ki - 'with', timbok tinggur bulawan - a thick, blunt needle or a long pin used to fasten women's hair which is shaped like a bun.

Momorilik i'd tidong-tidong ... momorilik - to clear/cut/chop small trees/shrubs/small plants by machete or other tools with hands ... i'd - at, tidong-tidong - hill slopes ...

Mitatabang kanou koinsanai - Let's us all do 'gotong royong' ...

Insikitai ku ti norilik - insikitai - make fire, ti - this, norilik - those chopped/cleared trees ... I make fire on this chopped trees ... not exactly but close in meaning ...

Pamalangga dahai tasakan - pamalangga - clear, dahai - us, tasakan - planting, especially hill paddy ... To clear the ground for paddy planting ...

Silau-silau lo tadau - silau - bright, lo - that, tadau - sun ... The sun was bright ...

Mogiduang ti arai ku - Honestly I don't really know whether I got the right word or I just don't know the translation of mogiduang ... ti - this, arai - short form of 'parai', which means paddy ...

Kada kou riou arai - kada - don't, kou - you all, riou - dry, die, arai - paddy ... Don't die paddy ...

Inggaa o' maan ya sondihon ... Inggaa - nada, nothing, none ... o' maan - have .. ya - short form of yahai - us, sondihon - lean on, live on, rely on ... We'll have nothing to live on ...

Surut-surut kou no arai - surut - grow well, fine, good ... kou - you all ... arai - paddy ... Grow well, paddy ...

Surut no om intua kou noh ... intua - fruiting ... Grow well and be fruitful ...

Oonsi-oonsi kou noh uaa ... Oonsi - fruitful, fertile ... uaa - fruits ...

Oonsi kou ti ginawayaan ... honestly I am unsure whether the phrase is 'oonsi kou' or 'oonsikou' ... 'oonsi kou' means be fruitful, be fertile whereas 'oonsikou' means be thankful ... ginawayaan? whether I got the wrong word or I just don't know the meaning ...

Enjoy the song!

Yanak Anak om Bongkoron

Haro kanto moguhot, nokuro tu blog ti nopo nga numaan ku poungaranai dot "Yanak Anak om Bongkoron"?.

Iti nopo ngaran ti nga nosorou ku mantad di tangon todu ku di laid poh. Koubasanan nopo todu ku moi songkoduo hiri walai dahai nga monusui/ monorita yau dot tangon gulu-gulu kumaa dahai oinsanan cucu-cucu dau. Koubasanan dahai songira todu dahai moi lawat hiri walai nga tumutuk yahai poindikau hiri toning dau om mokinongou dot tangon.

Iso nopo koubasanan dit todu ku monusui dahai nga pasal di Yanak Anak om Bongkoron. Ih Yanak Anak nopo ti nga songulun kusai atagap dot orohian minghombo gisom koruba yau ogumu tulun taraat miagal di Bongkoron om Pondogon. Haro nogi tosonong orubaan di Yanak Anak miagal dot nokoruba yau pipiro sumandak mantad kayangan minoi ponsu i'd iso bawang.

Ogumu tangon/sorita di't todu ku di laid nga amu ku ngai osorou tu nakalaid tomod gia, mantad po di toun 1980-1989an. Mangan ku soritaao hiti kaagu soira haro timpu kosiwatan.

Maybe someone will ask, why with the name "Yanak Anak om Bongkoron"?


This name is actually inspired from the folklore stories by my late grandmother. She used to visit and spend the night in our house sometimes on her long journey to 'tomu' and usually we grandkids will surround her to beg and listen for her never-ending stories.


One of the many stories was about this lad, somewhat a hero, who likes adventures so much he often encounter evils such as Bongkoron and Pondogon. Good things also happen to Yanak Anak, as he once witness some girls from heaven bathing in a river ... which ends with Yanak Anak marries one of the girls.


There were lots of stories from my late grandmother, who 'instructed' us to call her 'tina', which actually means 'mother' as she persists to be a 'mother' to us, her grandkids ...

Gisom no hiti maan ku posuango do baino.